Move (Taşı) Komutu: Seçilen nesneleri, bulundukları koordinattan, başka bir koordinata taşımak için kullanılır. Nesne seçildikten sonra, yer değişimi için bir temel nokta ve bu temel noktanın yeni yerleşim noktası işaretlenerek taşıma işlemi gerçekleştirilir.

Command: _move (Move komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Yeri değiştirilecek olan nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme işlemini sonlandırıyoruz)

Base point or displacement: (Taşıma işlemi için nesne üzerinde (dışında da olabilir) bir temel nokta belirliyoruz <A noktası>)

 Second point of displacement: (Nesnenin yeni koordinatlarını işaretliyoruz.<B noktası> (Bu noktaya bir önceki adımda seçilen temel nokta yerleşecektir))

Copy (Kopyala) Komutu: Seçilen nesnenin bir ya da birden fazla kopyasını belirtilen noktalarda oluşturur.

Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Kopyalanacak nesneyi seçiyoruz A’daki çokgen)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimine son veriyoruz)

<Base point or displacement>/Multiple:  (Temel noktayı belirliyoruz <A noktası>)

Second point of displacement: (Temel noktaya göre kopya nesnenin yerini belirliyoruz <B noktası>)

Nesnenin birden fazla kopyası isteniyorsa, Multiple seçeneği kullanılır.

Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Kopyalanacak nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme işlemini sonlandırıyoruz)

<Base point or displacement>/Multiple: Multiple (Multiple seçeneğini seçiyoruz)

Base point: (Kopyalama işleminde esas alınacak temel noktayı belirliyoruz <A noktası>)

Second point of displacement: (Temel noktaya göre 1. kopyanın koordinatlarını belirliyoruz <B noktası>)

Second point of displacement: (Temel noktaya göre 2. kopyanın koordinatlarını belirliyoruz <C noktası>)

Second point of displacement: (Enter’a basarak kopyalama işlemini sonlandırıyoruz)

Offset (Ötele) Komutu: Mevcut nesneden belirlenen uzaklıkta yeni bir nesne oluşturur. Burada ki öteleme terimi paralel kopyalama anlamındadır.

Command: _offset (Offset komutunu seçiyoruz)

Offset distance or Through <1.0000>: 30 (Paralel kopyanın nesneden uzaklığını belirliyoruz)

Select object to offset: (Paralel kopyası alınacak nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)

Side to offset? (Paralel kopyanın hangi tarafta olacağını işaretleyerek belirtiyoruz <A’daki çokgenin dış tarafı>)

Select object to offset: (Enter’a basarak komuttan çıkıyoruz)

Mirror (Aynala) Komutu: Nesnenin simetrik kopyasını oluşturur. Komut seçildikten sonra aynalanacak, diğer bir deyişle simetrik kopyası çıkartılacak nesne seçilir. Daha sonra simetri eksenini oluşturacak hattın iki uç noktasının koordinatları işaretlenir. Komut satırında görüntülenen “Eski nesneler silinecek mi?” sorusuna “Y” yada “N” ile cevap verilir. Soruya “Y” (Evet) cevabı verilirse, komut icra edildikten sonra çizim alanında sadece simetrik kopya; “N” (Hayır) cevabı verilirse simetrik kopya ve eski nesne beraber görüntülenir.

Command: _mirror (Mirror komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Simetrik kopyası oluşturulacak nesneyi işaretleyerek seçiyoruz <A’daki çokgen>)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemi sonlandırıyoruz)

First point of mirror line: '_ddosnap (Simetri ekseninin birinci noktasını işaretliyoruz <1 ile gösterilen nokta>)

Second point: (Simetri ekseninin ikinci noktasını işaretliyoruz <2 ile gösterilen nokta>)

Delete old objects? <N> (Eski nesneler silinsin mi? Sorusuna Hayır ile cevap veriyoruz)

Bu işlemler sonucunda nesnenin paralel kopyası oluşturulur.

Array (Dizi) Komutu: Seçilen bir çizim nesnesinin aynısını kopyalamak suretiyle, Polar (Dairesel) veya Rectangular (Dikdörtgen) dizi oluşturmak için kullanılır. Array komutu kullanıldığında önce nesne seçilmesi istenir. Daha sonra “Rectangular or Polar” sorusuyla dikdörtgen ya da dairesel dizi arasında seçim yapılması istenir.

Rectangular (Dikdörtgen) Array: Seçilen nesnenin satır sütun dizilişinde; satır sütun sayılarını, satırlar ve sütunlar arasındaki uzaklıkları belirtmemizi istedikten sonra cismin kopyalarından oluşan dikdörtgen diziyi oluşturur.

Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi seçiyoruz)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sona erdiriyoruz)

Rectangular or Polar array (<R>/P): R (Dikdörtgen dizi oluşturacağımızı belirtiyoruz)

Number of rows (---) <1>: 3 (Oluşturulacak dizinin satır sayısını 3 olarak belirliyoruz)

Number of columns (|||) <1>: 2 (Oluşturulacak dizinin sütun sayısını 2 olarak belirliyoruz)

Unit cell or distance between rows (---): 25 (Dizinin satırları arası 25mm olacak)

Distance between columns (|||): 25 (Dizinin sütunları arası 25mm olacak)

İletiler bu şekilde cevaplandıktan sonra, kopya nesnelerden meydana gelen 3x2’lik matris oluşur.

Polar (Dairesel) Array: Seçilen nesnenin dairesel dizilişinde; dairenin merkez noktasını, daire üzerine kopyalanacak cisim sayısını, merkez çevresinde kaç derecelik kopyalama yapılacağını ve kopya cisimlerin daire merkezine göre döndürülüp döndürülmeyeceğini soduktan sonra cismin kopyalarından oluşan dairesel diziyi oluşturur.

Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi seçiyoruz)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sona erdiriyoruz)

Rectangular or Polar array (<R>/P):P (Oluşturulacak dizinin dairesel olacağını belirtiyoruz)

Base/<Specify center point of array>: (Dairenin merjez koordinatlarını işaretliyoruz)

Number of items: 5 (Daire etrafına 5 adet cisim yerleştirilmesini istiyoruz)

Angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: (Merkez etrafında 360˚’lik kopyalama yapılmasını istiyoruz)

Rotate objects as they are copied? <Y> (Cismin kopyalarının merkeze göre dödürülmesini istiyoruz)

            Son iletiye “N” (Hayır) cevabı verilirse kopya cisimler daire etrafında döndürülmemiş olarak kopyalanırlar.

Rotate (Döndür) Komutu: Seçilen nesneleri, temel bir nokta etrafında istenilen açı kadar döndürür.

Command: _rotate (Rotate komutunu seçiyoruz)

Current positive angle in UCS:  ANGDIR=counterclockwise  ANGBASE=0

Select objects: 1 found

(Nesnemizi seçiyoruz)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini sonlandırıyoruz)

Specify base point: (Döndürme işlemi için temel noktayı seçiyoruz)

Specify rotation angle or [Reference]: (Buraya açı değeri girebiliriz ancak yukardaki örnekte dönüş açısı mouse ile işaretlenerek belirlenmiştir)

Stretch (Ger/Sündür) Komutu: Bir nesneyi sündürmek için, sündürme temel noktası ve daha sonra iki yer değiştirme noktası belirtmek gerekir. Bu noktalar belirlendikten sonra nesnenin belirli bir kısmı herhangi bir doğrultuda çekilip uzatılabilir ya da kısaltılabilir.

Command: _stretch (Stretch komutunu saçiyoruz)

Select objects to stretch by crossing-window or crossing-polygon... (Gerilecek olan A,B,C kenarlarını seçiyoruz)

Select objects: Specify opposite corner: 3 found

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimini bitiriyoruz)

Specify base point or displacement: (D noktasını seçiyoruz)

Specify second point of displacement: (Mouse’u yukarıya sürükleyip son noktayı işaretliyoruz)

Scale (Ölçekle) Komutu: AutoCAD’de çizimler, çizim birimi adı verilen birime göre çizilirler. Bu birime dayanarak belirli ölçekte çizilen bir çizimin ölçeği Scale komutuyla değiştirilebilir. Seçilen nesnenin ölçeği belirlenen bir temel noktaya göre gerçekleştirilir. Komut icra edildikten sonra temel nokta eski koordinatlarını korur. Bu nedenle temel noktanın yeri, nesneye göre iyi tespit edilmeli, görüntüyü ekrandan dışarı çıkartmamak için özen gösterilmelidir.

Command: _scale (Scale komutunu seçiyoruz)

Select objects: 1 found (Şekildeki nesneyi seçiyoruz)

Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimini bitiriyoruz)

Specify base point: (Şekildeki A noktasını seçiyoruz)

Specify scale factor or [Reference]: 0.5 (Çizimin ölçeğini 0,5 katsayısıyla çarpıyoruz)

Length (Uzat) Komutu: Nesnelerin uzunluğunu ve yayların açılarını değiştirmek için kullanılır. Lengthen kapalı nesneleri etkilemez. Seçilen nesnenin yükseltme yönünün, UCS’nin Z eksenine paralel olması gerekmez. Nesnenin uzatma eyleminden etkilenecek kısmı, değiştirilecek nesneleri seç (Select object to change) iletisini cevaplarken tıklanan uca yakın kısmıdır. Bu komut kullanıldığında aşağıdaki seçenekler sunulur.

Object selection: Nesnenin uzunluğunu ya da açısını gösterir.

Delta: Nesnenin uzunluğunu, seçim noktasına en yakın uç noktasından seçim noktasına ölçülen mesafe kadar değiştirir. Yayın açısını, yayın istenilen uç noktasından ölçülen aralık kadar değiştirir. Girilen pozitif değer nesneyi uzatır, negatif değer kısaltır.

Delta Length: Nesnenin uzunluğunu belirtilen aralık kadar değiştirir

Object: Seçilen nesnenin uzunluğunu ayarlar.

Undo: Lengthen ile yapılan son değişikliği geri alır.

Angle: Seçilen yayın açısını belirlenen açı kadar değiştirir.

            Pecent: Nesnenin uzunluğunu ve yayların açısını, toplam uzunluğun veya açının belirtilen yüzdesine ayarlar.

            Total: Seçilen nensnenin uzunluğunu, sabit uç noktalarıyla tanımlanan toplam mutlak uzunluğa ayarlar. Seçilen yayın toplam açısını belirtilen toplam açıya ayarlar.

            Dynamic: Dinamik sürükleme modunu açar. Seçilen nesnenin uzunluğunu, kendi uç noktasının sürüklendiği yeri esas alarak değiştirir. AutoCAD, uç noktasını istenilen uzunluğa veya açıya taşırken diğer uç sabit kalır.

Command: _lengthen (Lengthen komutu seçiyoruz)

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: (A kenarını uzatmak üzere seçiyoruz)

Current length: 61.1364 (A kenarının uzunluğu hesaplanıyor)

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: DE

Enter delta length or [Angle] <20.0000>:50(A kenarının uzunluğunu 50 birim artırıyoruz)

Select an object to change or [Undo]:(Uzatma işlemini B ucundan itibaren yapmak için B’ye yakın bir nokta işretliyoruz)

Trim (Buda) Komutu: Kesişen nesnelerde istenmeyen fazlalıkları budayarak silmek amacıyla kullanılır. Bu komut kullanılırken önce kesen kenarlar (Select cutting edges...), sonra nesnelerin budanacak kısımları (Select object to trim) işaretlenir.

            Şekil 5.13'te çemberler ve çizgilerin hepsi birbirini kesen kenar olarak işlem görecekleri için kesen kenar olarak nesnelerin tümü seçilmiş, daha sonra çizimde görünmesi istenmeyen kısımlar mouse ile işaretlenerek budanmıştır.

Extend (Daya/Yasla) Komutu: Bir nesneyi bir başka nesneyle temas edinceye kadar uzatarak yaslar. Bu komut yay, eliptik yay, çizgi, 2D veya 3D bileşik çizgi, ray gibi nesnelere uygulanabilir. Nesneyi dayamak istediğimiz sınır kenarları tanımlayan nesneleri daha sonra komutu uygulayacağımız nesnenin uzatılacak kısmını işaretlediğimiz anda komut icra edilir.

Object to Extend: uzatılacak nesnenin dayanacağı sınır nesnesini ifade eder. Enter tuşuna basılıncaya kadar nesne seçimine devam edilir.

Project: Nesneler yaslandığında AutoCAD’in kullandığı Projeksiyon modunu belirtir.

None: Projecsiyon belirtmez. 3D uzayda sadece sınır kenarlarıyla kesişen nesneleri yaslar.

Ucs: Güncel kullanıcı koordinat sisteminin XY düzlemi üzerine projeksiyon yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri yaslar.Üzerine projeksiyon yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri yaslar.

View: Güncel bakış istikameti boyunca projeksiyon yapar.

Edge: Uzatılacak nesnelerin birbirleriyle buluşma şansının olup olmdığını kontrol etmemizi sağlar.

Extend: Yaslanacak kenarı, yaslanması gereken kenarın sanal uzantısına doğru uzatır.

No Extend: Nesne uzantısını 3D uzayda, sınır nesnesiyle gerçekten kesişiyorsa yaslar.

Undo: Extend ile yapılan son değişiklikleri geri alır.

Command: _extend (Extend komutunu seçiyoruz)

Select boundary edges: (Projmode = UCS, Edgemode = No extend) (Yaslanma kenarını tanımlıyoruz)

Select objects: 1 found

Select objects: (Nesne seçim işlemini bitiriyoruz)

<Select object to extend>/Project/Edge/Undo: (Nesneyi uzamasını istediğimiz ucuna yakın bir noktadan seçiyoruz)

Break (Kır) Komutu: Bütün olan bir nesnenin belirli bir kısmını silmeye veya nesneyi kırmaya (İki veya daha fazla parçaya bölmek) yarar. Break komutu; çizgi, yay, çember, elips, bileşik çizgi, trace, 2D polyline, 3D polyline, donut vb. birçok nesneye uygulanabilir.

Command: _break Select object: (Break komutunu seçtikten sonra kırılacak nesne olarak A nesnesini işaretliyoruz)

Enter second point (or F for first point): f (Kırma işleminin iki nokta arasında olması için “F” (first) seçeneğini seçiyoruz)

Enter first point: (Şekildeki 1. noktamızı işaretliyoruz)

Enter second point: (Şekildeki 2. noktamızı işaretliyoruz)    

            Bazen nesne üzerinde silme yapılmadan sadece bir   noktadan kırma işlemi yapılabilir. Bu işlemi yapmak için nesne kırılacak noktada seçilir, ikinci noktanın girilmesi istendiğinde birinci noktayı belirlemek amacı ile @ tuşuna basılır. Yandaki şekilde görülen çizgi orta noktasından kırılmıştır. (Bunu görünür hale getirmek için çizginin sol yarısının çizgi tipi değiştirilmiştir)

Command: _break Select object: (Break komutunu ve sonra kırılacak çizgiyi seçiyoruz)

Enter second point (or F for first point):f(İki nokta seçimi yapabilmek için “F”’yi seçiyoruz)

Enter first point: (Birinci nokta olarak çizginin orta noktasını seçiyoruz)

Enter second point: @ (İkinci nokta olarak birinci noktayı seçmek için @ tuşuna basıyoruz)

Fillet (Yuvarla) Komutu: Kenar veya köşe oluşturan iki nesnenin, kenar veya köşelerini yarıçapı belirlenen bir yay ile yuvarlaklaştırır. TRIMMODE sistem değişkeni 1’e ayarlı ise, Fillet, kavis yayının uç noktalarını kesen çizgileri budar. Seçilen çizgiler kesişmiyorsa AutoCAD onları uzatır. Fillet komutu aynı zamanda katıların kenarlarını da kavislendirir. TRIMMODE sistem değişkeni 0’a ayarlı ise komut uygulandığında kavis yayının uç noktalarını kesen çizgiler budanmaz. Fillet komutu çalıştırıldığında “R” seçeneği seçilerek kavis yarıçapı ayarlanabilir. Yarıçap ayarı yapıldıktan sonra Fillet komutu tekrar çalıştırılır.

  Command: _fillet (Fillet komutunu seçiyoruz)

(TRIM mode) Current fillet radius = 10.0000 (Kavis yarıçapı 10mm. Bunu kabul etmek için Enter’a basıyoruz)

Polyline/Radius/Trim/<Select first object>: (A çizgisini seçiyoruz)

Select second object: (B çizgisini seçiyoruz)

Chamfer (Pah Kır) Komutu: Birbirini kesen ya da uzantıları birbirini kesen iki doğru veya kenara açılı pah kırar. TRIMMODE sistem değişkeni 1 ise, Chamfer komutu uygulandığında pah kırılırken doğru fazlalıkları budanır, 0 ise doğru fazlalıkları olduğu gibi kalır. Bileşik çizgi, çizgi, eğri, ray, xline ve 3D nesne kenarlarına pah kırma işlemi uygulanabilir. Birbirine paralel olmayan çizgi çiftlerine de pah kırma uygulanabilir. Bu çizgiler aynı noktada birleşip köşe oluşturmak zorunda değildirler. Hatta birbirlerinin üzerinden de geçebilirler. Bir pahın, iki ana parametresi vardır:

Pahın ilk kenardan kırptığı kısım,

Pahın ikinci kenardan kırptığı kısım.

Command: _chamfer (Chamfer komutunu seçiyoruz)

(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 30.0000, Dist2 = 20.0000 (Önceden belirlenmiş pah uzunlukları)

Polyline/Distance/Angle/Trim/Method/<Select first line>: (A çizgisini seçiyoruz)

Select second line: (B çizgisini seçiyoruz)

5.2 Nesne Özelliklerini Düzenleme

            AutoCAD çizim nesnelerinin bir takım özellikleri vardır. Bu özellikler kalıcı değildir, kolaylıkla değiştirilebilir. Bu özellikleri değiştirmenin en kolay yolu Properties (Özellikler) penceresini kullanmaktır. Bu pencere açılıp çizim alanında herhangi bir yere konumlandırılabilir, istenilen boyutlara getirilebilir. Properties penceresi açık iken çizim alanında çalışılabilir.

            Properties penceresi açık iken, çizim alanında herhangi bir nesne seçilirse, bu nesneye ait özellikler görüntülenir.

5.2.1 AutoCAD Nesnelerinin Özellikleri

Color: Nesneler için rengi belirtir. Renk listesinden Other’ın seçilmesi, Select Color diyalog kutusunu ekrana getirir.

Layer: Nesnenin güncel katmanını belirtir. Liste, güncel çizimdeki tüm katmanları gösterir.

Linetype: Nesnenin güncel çizgi tipini belirtir. Liste, güncel çizimdeki tüm çizgi tiplerini gösterir.

Linetype Scale: Nesnenin çizgi tipi ölçek faktörünü belirtir.

Plot Style: Lists NORMAL, BYLAYER, BYBLOCK ve bunların yanında güncel Plot Style Table’da bulunan plot sitillerini listeler.

Plot Style Table: Güncel Plot Style Table’ı belirtir.

Plot Table Attached To: Model boşluğu veya kağıt düzlemine güncel Plot Style Table’ın iliştirilip iliştirilmediğini belirtir.

Plot Table Type: Mevcut Plot Style Table’larının tipini gösterir.

Lineweight: Nesnenin çizgi ağırlığını belirtir. Liste güncel çizimde bulunan tüm çizgi ağırlıklarını gösterir.

Hyperlink: Hyperlink’i grafik bir nesneye iliştirir. Tanımlama hyperlink’e atanmışsa tanımlama, atanmamışsa URL gösterilir.

Thicness: Güncel 3D katı kalınlığını ayarlar. Bu özellik tüm nesnelere uygulanamaz.

5.2.2 Özellik Eşleştirme

Matchprop komutu bir nesnenin özelliklerini başka nesne veya nesnelere kopyalar. Komut kullanıdığında bir nesnenin;

            Color (Renk)

            Layer (Katman)

            Linetype (Çizgi Tipi)

            Linetype Scale (Çizgi Tipi Ölçek Faktörü)

            Thicness (Kalınlık),

Text Properties (Metin Özellikleri)

                                                                             Dimension Properties (Ölçü Özellikleri),

            Hatch Properties (Tarama Özellikleri) gibi kendine iliştirilmiş özellikleri bir başka nesneye aynen kopyalanır.

Command: Matchprop (Matchprop komutunu giriyoruz)

Select Source Object: (Kaynak nensne olan elips’i seçiyoruz)

Current active settings = color layer ltype ltscale thickness text dim hatch

Settings/<Select Destination Object(s)>: 1 found (Hedef nesne olan beşgen’i seçiyoruz)

Settings/<Select Destination Object(s)>: (Enter ile onaylayarak komuttan çıkıyoruz)